5 rzeczy, przed którymi nie chroni „tryb prywatny” w przeglądarce internetowej

Tryb incognito – wygoda, ale nie tarcza

Z trybu prywatnego w przeglądarce korzystamy najczęściej wtedy, gdy nie chcemy, by ktoś inny zobaczył, jakie strony odwiedzaliśmy. I rzeczywiście – po zamknięciu takiego okna nie zostaje lokalna historia przeglądania, pliki cookies są usuwane, a formularze nie zapamiętują wpisanych danych. Wszystko wygląda tak, jakby sesja nigdy się nie odbyła.

Problem w tym, że to działa tylko na waszym urządzeniu. Po drugiej stronie internetu tryb incognito niewiele zmienia – dostawca internetu, administrator sieci, serwery stron internetowych czy systemy reklamowe nadal mogą śledzić.

Wbrew popularnemu przekonaniu, „tryb prywatny” nie daje ani pełnej anonimowości, ani bezpieczeństwa. Może usunąć ślady z waszego komputera, ale nie sprawi, że znikniecie z radarów całej podmiotów obsługujących sieć.

Dlatego warto wiedzieć, czego nie robi tryb incognito – i nie dać się zwieść jego nazwie. Oto pięć rzeczy, przed którymi ten tryb was nie ochroni.

1. Wasz dostawca internetu nadal wie, co robicie

Tryb prywatny nie ukrywa przed światem tego, co przeglądacie – jedynie nie zapisuje informacji na waszym urządzeniu. Ale dostawca internetu (ISP – Internet Service Provider) nadal widzi, jakie strony odwiedzacie, o której godzinie i jak długo na nich przebywacie.

To dlatego, że cały ruch sieciowy i tak przechodzi przez serwery operatora. Tryb incognito nie szyfruje połączenia ani nie ukrywa adresów URL – a więc dostawca może dokładnie przeanalizować aktywność online, jeśli tylko zechce (lub jeśli zostanie do tego prawnie zobowiązany).

Jeśli naprawdę zależy wam na prywatności względem ISP, tryb incognito to za mało. Warto rozważyć korzystanie z VPN-u lub przynajmniej z szyfrowanych DNS-ów (np. DNS-over-HTTPS), które w ograniczonym stopniu pomagają ukryć to, co przeglądacie.

2. Pracodawca (albo szkoła) i tak może was śledzić

Jeśli korzystacie z internetu w pracy, na uczelni czy w szkolnej sieci Wi-Fi, tryb incognito nie ukryje waszej aktywności przed administratorem sieci. Nawet jeśli przeglądarka nie zapisze historii, serwery i narzędzia monitorujące w tle zbierają informacje na temat odwiedzanych stron, przesyłanych danych czy używanych aplikacji.

W praktyce oznacza to, że pracodawca (albo administrator IT w waszej szkole) może mieć pełen wgląd w to, co robicie – niezależnie od tego, czy włączyliście tryb prywatny, czy też nie.

Niektóre firmy wykorzystują do tego specjalne oprogramowanie nadzorujące, które działa na poziomie całej sieci lub zainstalowane jest bezpośrednio na służbowym laptopie. A wtedy nie ma znaczenia, w jakim trybie otwierana jest przeglądarka – wszystkie działania i tak są widoczne.

3. Nadal można was śledzić (i profilować)

Tryb incognito blokuje standardowe ciasteczka po zakończeniu sesji, ale to nie oznacza, że jesteście niewidoczni dla systemów śledzących. Coraz więcej firm korzysta z tzw. browser fingerprintingu – techniki, która pozwala was rozpoznać na podstawie unikalnych cech przeglądarki i urządzenia.

Rozdzielczość ekranu, zainstalowane czcionki, wersja systemu operacyjnego, ustawienia języka, nawet sposób poruszania myszką – to wszystko tworzy cyfrowy odcisk palca, który może być używany do waszego śledzenia nawet bez cookies.

Efekt? Mimo że w trybie incognito nie jesteście zalogowani i nie zapisujecie historii, nadal możecie być dodani do profilów behawioralnych.

Jeśli chcecie ograniczyć tego typu śledzenie, można zainstalować dodatkowe rozszerzenia do przeglądarki, jak Privacy Badger czy NoScript – one blokują też skrypty śledzące i fingerprinting.

4. Tryb prywatny nie chroni przed złośliwym oprogramowaniem i phishingiem

Włączenie trybu incognito nie daje żadnej ochrony przed wirusami, złośliwym kodem ani próbami wyłudzania danych. Jeśli wejdziecie na fałszywą stronę banku, klikniecie podejrzany link w mailu lub pobierzecie szkodliwy plik – tryb prywatny nie zrobi nic, by was przed tym uchronić.

To dlatego, że ten tryb po prostu nie zmienia mechanizmów bezpieczeństwa przeglądarki – nie analizuje treści stron, nie sprawdza, czy linki są podejrzane, ani nie blokuje automatycznie potencjalnych zagrożeń.

W dodatku, jeśli podczas takiej sesji wpiszecie dane logowania na fałszywej stronie, możecie je równie łatwo stracić, jak w normalnym trybie.

Prywatność i bezpieczeństwo to nie do końca to samo. Tryb incognito może ukryć historię, ale nie zatrzyma ataku. Do realnej ochrony potrzebne są aktualne systemy, rozsądne nawyki i sprawdzone narzędzia antyphishingowe.

5. Jesteście zalogowani? To i tak was widać

Jednym z największych nieporozumień związanych z trybem prywatnym jest przekonanie, że w tym trybie nikt nie wie, kim jesteście. Tymczasem jeśli w oknie incognito zalogujecie się na Facebooka, Gmaila czy jakiekolwiek inne konto – to wasza „anonimowość” właśnie zniknęła.

Serwisy internetowe nadal rejestrują waszą aktywność, a platformy takie jak Google czy Meta mogą łączyć dane z różnych sesji, urządzeń i aplikacji. Dla nich nie liczy się, czy jesteście w trybie incognito – liczy się, że się zalogowaliście.

To samo dotyczy np. zamówień w sklepach internetowych czy komentowania na forach – każde działanie po zalogowaniu może być przypisane do konkretnego konta.

Tryb prywatny nie chroni przed usługami, którym dobrowolnie przekazujecie dane. To jedynie lokalna sesja przeglądarki bez historii – nie narzędzie do pełnej anonimowości.

Podsumowanie

Tryb prywatny w przeglądarce to przydatne narzędzie – pozwala nie zostawiać śladów na komputerze, ukrywa historię, nie zapisuje ciasteczek po zakończeniu sesji. Ale trzeba jasno powiedzieć: to nie jest narzędzie do anonimowego surfowania po internecie.

Nie chroni przed śledzeniem przez dostawcę internetu, pracodawcę, reklamodawców czy platformy, na które jesteście zalogowani. Nie zabezpiecza przed phishingiem, malware’em ani nie szyfruje ruchu.

Jeśli naprawdę zależy wam na prywatności i bezpieczeństwie online, trzeba sięgnąć po bardziej zaawansowane rozwiązania – takie jak VPN, rozszerzenia blokujące trackery, szyfrowane DNS-y czy po prostu… zdrowy rozsądek.

Prywatność w sieci nie zaczyna się od kliknięcia „Nowe okno incognito”. Zaczyna się od świadomości.

Tomasz Sławiński