Najpopularniejsze rodzaje paneli monitorów
Jak wspomniaÅ‚em we wstÄ™pie, kupujÄ…c monitor LCD, znajdziemy w sklepach nastÄ™pujÄ…ce trzy gÅ‚ówne typy paneli:
- Twisted Nematic (TN): najstarszy typ panelu LCD.
- In-Plane Switching (IPS): Termin ten zostaÅ‚ wymyÅ›lony przez firmÄ™ LG. Samsung nazywa swojÄ… wÅ‚asnÄ…, podobnÄ… technologiÄ™ „plane-to-line switching” (PLS), podczas gdy inny producent ekranów, AU Optronics używa „advanced multi-domain vertical alignment” (AHVA). Wszystkie sÄ… do siebie bardzo zbliżone.
- Vertical Alignment (VA): Nazywane również „super vertical alignment” (SVA) przez firmÄ™ Samsung i „advanced multi-domain vertical alignment” (AMVA) przez AU Optronics. Wszystkie one także majÄ… podobne cechy.
Nazwy te odnoszÄ… siÄ™ sposobu pracy krysztaÅ‚ów we wnÄ™trzu wyÅ›wietlacza LCD (stÄ…d nazwa wyÅ›wietlacz ciekÅ‚okrystaliczny), oraz sposobu zmiany ich poÅ‚ożenia oraz zachowania po przyÅ‚ożeniu napiÄ™cia. W zasadzie wszystkie monitory LCD pracujÄ… wedÅ‚ug podobnej zasady, jednak szczegóÅ‚y konstrukcyjne mogÄ… mocno wpÅ‚ywać na jakość obrazu i czas reakcji na materiaÅ‚ przesyÅ‚any z komputera.
Każdy typ panelu ma swoje zalety i wady. NajÅ‚atwiejszym sposobem wyboru miÄ™dzy nimi jest zdecydowanie, które z oferowanych przez nie wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci i cech sÄ… najważniejsze dla konkretnego użytkownika. Zależy to w dużej mierze od tego, do czego komputer bÄ™dzie używany, oraz oczywiÅ›cie jakim budżetem dysponuje osoba kupujÄ…ca.
Róznica w budowie pikseli miÄ™dzy matrycami IPS oraz VA
Panele TN
Panele TN byÅ‚y pierwszymi produkowanymi seryjnie monitorami z pÅ‚askim ekranem. To dziÄ™ki nim z naszych biurek zniknęły nieporÄ™czne monitory kineskopowe (CRT). Choć dziÅ› sÄ… szybko wypierane przez nowoczeÅ›niejsze rozwiÄ…zania, w sklepach nadal znajdziemy wyposażone w nie monitory (zwÅ‚aszcza te z najniższej póÅ‚ki).
Technologia wyÅ›wietlaczy TN ma pewne istotne wady. JednÄ… z nich sÄ… ograniczone kÄ…ty widzenia, szczególnie w osi pionowej. CzÄ™ste jest zÅ‚udzenie caÅ‚kowitego odwrócenie kolorów, podczas patrzenia na monitor pod dużym kÄ…tem.
Odwzorowanie kolorów również nie jest mocnÄ… stronÄ… tego typu paneli. WiÄ™kszość matryc TN nie jest w stanie wyÅ›wietlać 24-bitowego koloru i zamiast tego stosowana jest interpolacja w celu symulacji prawidÅ‚owych odcieni. Może to skutkować widocznymi pasmami nieprawidÅ‚owych kolorów i gorszymi wspóÅ‚czynnikami kontrastu w porównaniu z panelami IPS lub VA.
Gama kolorów (zakres kolorów, które może wyÅ›wietlić monitor) to kolejny obszar, w którym panele TN czÄ™sto wypadajÄ… bardzo blado. Tylko najlepsze matryce TN ​​wyÅ›wietlajÄ… caÅ‚e spektrum sRGB.
Dla kogo wiÄ™c matryce TN sÄ… najodpowiedniejsze? Przede wszystkim dla użytkowników z ograniczonymi Å›rodkami finansowymi – sÄ… bowiem zdecydowanie najtaÅ„sze. Nawet duże monitory w nie wyposażone nie zrujnujÄ… domowego budżetu. BÄ™dÄ… też dobre dla osób, które od ekranu nie wymagajÄ… profesjonalnego odwzorowania barw, nie majÄ… też zamiaru oglÄ…dać obrazu z monitora z różnych pozycji w pomieszczeniu.
ZaletÄ… monitorów z panelami TN jest to, że majÄ… bardzo niskie opóźnienia (mnij niż 1 ms), obsÅ‚ugujÄ… także wysokie czÄ™stotliwoÅ›ci odÅ›wieżania. DziÄ™ki temu sÄ… atrakcyjnÄ… opcjÄ… dla osób grajÄ…cych w gry wieloosobowe - zwÅ‚aszcza eSportowe, gdzie liczy siÄ™ każdy uÅ‚amek sekundy, a maÅ‚e opóźnienia sÄ… cechÄ… najbardziej pożądanÄ….
Panele IPS
Technologia IPS zostaÅ‚a opracowana w celu zmniejszenia ograniczeÅ„ paneli TN - przede wszystkim sÅ‚abej reprodukcji kolorów i ograniczonych kÄ…tów widzenia. W rezultacie panele IPS sÄ… znacznie lepsze niż TN w obu tych obszarach.
W szczególnoÅ›ci panele IPS majÄ… znacznie lepsze kÄ…ty widzenia niż TN. Oznacza to, że kolory i jakość obrazu nie pogarszajÄ… siÄ™ nawet wtedy, gdy patrzymy na nie pod dużymi kÄ…tami. W przeciwieÅ„stwie do TN, zauważalna zmiana barw bÄ™dzie minimalna, gdy spojrzymy na ekran z boku.
Panele IPS sÄ… również znane ze stosunkowo dobrego odwzorowania czerni, co pomaga wyeliminować „wyblakÅ‚y” wyglÄ…d paneli TN. SÅ‚abÄ… stronÄ… IPS jest natomiast nienajlepszy kontrast.
W przypadku paneli IPS, wadÄ… jest też jest zjawisko zwane „IPS Glow”. Polega ono na tym, że podÅ›wietlenie wyÅ›wietlacza przeÅ›wituje przez niego przy wiÄ™kszych kÄ…tach widzenia. Nie jest to duży problem, chyba monitor bÄ™dzie ustawiony w takim miejscu, gdzie stale trzeba bÄ™dzie na niego patrzeć z boku.
Monitory IPS sÄ… doskonaÅ‚ym rozwiÄ…zaniem dla osób zawodowo parajÄ…cych siÄ™ np. obróbkÄ… zdjęć czy grafiki.
Róznica w jakoÅ›ci widzenia pod różnymi kÄ…tami miedzt TN a IPS. Fot. Samsung.
Panele VA
Panele VA sÄ… czymÅ› w rodzaju kompromisu miÄ™dzy TN i IPS. OferujÄ… najlepsze wspóÅ‚czynniki kontrastu i dobre czernie, dlatego producenci telewizorów czÄ™sto z nich korzystajÄ…. Podczas gdy monitor IPS ma zwykle wspóÅ‚czynnik kontrastu 1000: 1, w panelach VA jest to nawet 3000: 1 lub 6000: 1.
Pod wzglÄ™dem kÄ…tów widzenia, VA nie do koÅ„ca dorównuje wydajnoÅ›ci paneli IPS. W szczególnoÅ›ci jasność ekranu może siÄ™ różnić w zależnoÅ›ci od kÄ…ta, z którego patrzymy, ale nie ma za to efektu „IPS Glow”.
VA majÄ… wolniejsze czasy reakcji niż TN i nowsze panele Nano IPS z. Można za to znaleźć monitory VA z wysokimi czÄ™stotliwoÅ›ciami odÅ›wieżania (240 Hz), ale opóźnienie może skutkować na nich wiÄ™kszymi rozmyciami ruchu. Z tego powodu matryce VA nie sÄ… najlepszym rozwiÄ…zaniem dla graczy komputerowych, grajÄ…cych w gry bardzo dynamiczne.
W porównaniu z TN, panele VA oferujÄ… znacznie lepsze odwzorowanie kolorów i zazwyczaj trafiajÄ… w peÅ‚ne spektrum sRGB, nawet w taÅ„szych modelach. Bardzo dobrze pod tym wzglÄ™dem wypadajÄ… zwÅ‚aszcza monitory Samsung Quantum Dot SVA, które mogÄ… osiÄ…gnąć nawet 125% pokrycia sRGB. PrzeciÄ™tnie jednak to monitory IPS majÄ… lepsze odwzorowanie barw.
Matryce VA najlepiej sprawdzÄ… siÄ™ do oglÄ…dania filmów.
Podsumowanie
W porównaniu z poczciwymi modelami kineskopowymi, wszystkie panele LCD posiadajÄ… mniejsze lub wiÄ™ksze problemy z opóźnieniami. CaÅ‚y czas nie jest to technologia doskonaÅ‚a i choć rozwinęła siÄ™ ona znacznie, a wiele z wczeÅ›niej wystÄ™pujÄ…cych problemów zostaÅ‚o poprawionych, to nie zostaÅ‚y one nadal caÅ‚kowicie wyeliminowane.
Nierówne podÅ›wietlenie to kolejny problem, który można znaleźć na wszystkich typach stosowanych dziÅ› paneli. CzÄ™sto sprowadza siÄ™ to do ogólnej jakoÅ›ci wykonania – przy taÅ„szych modelach ogranicza siÄ™ niestety kontrolÄ™ jakoÅ›ci, aby zaoszczÄ™dzić na kosztach produkcji. W efekcie najtaÅ„sze monitory LCD czÄ™sto cechujÄ… siÄ™ bardzo nierównomiernym podÅ›wietleniem. Na szczęście widoczne jest to tylko na ciemnym ekranie, wiÄ™c aż tak bardzo nie przeszkadza w codziennej eksploatacji.
Panele LCD sÄ… również podatne na martwe lub zablokowane piksele. Różni producenci majÄ… różne zasady dotyczÄ…ce prawa do reklamacji w przypadku pojawienia siÄ™ martwych pikseli. Przed zakupem warto siÄ™ zapoznać z politykÄ… producenta dotyczÄ…cÄ… martwych pikseli. Niektórzy bezpÅ‚atnie wymieniÄ… monitor jednym martwym pikselem, podczas gdy inni wymagajÄ… pojawienia siÄ™ ich wiÄ™kszej liczby.
Tomasz Sławiński
KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE