Undervolting - obniż napięcie podzespołów, wydłuż żywotność komputera

Na czym polega undervolting?

Producenci komponentów PC-tów ustawiają napięcia swoich podzespołów z pewnym zapasem, aby zapewnić im stabilną pracę w różnych warunkach. Niestety, generuje to nadmierne wydzielanie ciepła i pobór mocy, co negatywnie wpływa na temperatury pracy, poziom hałasu i finalnie także na ogólną żywotność komputera.

Undervolting to coraz powszechniej stosowana przez użytkowników modyfikacja sprzętu, która wychodzi temu naprzeciw. Polega ona na obniżeniu napięcia wybranego podzespołu o niewielką wartość, np. o 0,1 V. Zmiana ta może wydawać się marginalna, ale okazuje się, że potrafi to przynieść zaskakujące rezultaty. Obniżenie napięcia powoduje bowiem zmniejszenie poboru mocy i wydzielania ciepła, co przekłada się na:

Niższe temperatury i lepszą kulturę pracy. Zmniejszenie napięcia może obniżyć temperaturę procesora lub karty graficznej o kilka, a nawet kilkanaście stopni Celsjusza. To z kolei wpływa na dłuższą żywotność komponentów, cichszą pracę wentylatorów i większą stabilność pracy. Na przykład w laptopie z popularnym procesorem Intel Core i7-10750H obniżenie napięcia może obniżyć temperaturę CPU z 95°C do 75°C w stresie, chociażby podczas grania w Wiedźmina 3, a to już bardzo znacząca i odczuwalna poprawa.

Oszczędność energii. Obniżenie napięcia zasilania powoduje zmniejszenie poboru mocy. Różnica może pozornie nie być zbyt duża, ale w dłuższej perspektywie (i w czasach stałego wzrostu rachunków za prąd) z pewnością przełoży się na realne oszczędności. Laptop z undervoltingiem może zużywać nawet o 10-15% mniej energii podczas normalnego użytkowania, to w perspektywie roku przyniesie każdemu użytkownikowi spore oszczędności.

Większą wydajność. W niektórych przypadkach undervolting może prowadzić do niewielkiego, acz zauważalnego wzrostu wydajności. Dzieje się tak, ponieważ niższe temperatury pracy pozwalają na dłuższe utrzymanie wysokich taktowań procesora. W karcie graficznej GeForce RTX 3060 zastosowanie tej techniki może przynieść wzrost wydajności o około 5% w benchmarku 3DMark Fire Strike, do finalnie przekłada się na kilka FPS-ów (klatek na sekundę) więcej. Może się to wydawać liczbą niewielką, ale gdy dana gra jest na granicy grywalności, dodatkowe kilka klatek może być po prostu bezcenne.

Dla kogo jest undervolting?

Jest to świetne rozwiązanie dla każdego, kto nie boi się dokonywać lekkich modyfikacji w swoim komputerze i chce:

• Obniżyć temperatury pracy komputera.
• Zmniejszyć poziom hałasu generowanego przez wentylatory.
• Wydłużyć żywotność komponentów.
• Zaoszczędzić energię.
• Uzyskać niewielki wzrost wydajności.

Szczególnie polecany jest użytkownikom laptopów, które ze względu na kompaktową konstrukcję są bardziej narażone na problemy z przegrzewaniem. Undervolting może znacząco poprawić komfort użytkowania laptopa, zmniejszając hałas wentylatorów i temperaturę obudowy.

Jak bezpiecznie wykonać undervolting?

Redukcja napięć jest stosunkowo prostą procedurą, ale należy ją wykonać ostrożnie, aby nie doprowadzić do niestabilnej pracy komputera. Oto kilka wskazówek:

Zapoznaj się z instrukcją obsługi swojego komputera. W instrukcji znajdziesz informacje o tym, jak uzyskać dostęp do BIOS-u lub UEFI płyty głównej, gdzie będziesz mógł obniżyć napięcie. Najczęściej wystarczy przytrzymanie klawisza Delete podczas startu.

Pobierz program do monitorowania temperatury i napięcia. Pomoże Ci on kontrolować zmiany zachodzące w komputerze podczas obniżania napięcia. Przykładowe programy: HWMonitor, Speccy, CPU-Z, GPU-Z.

Zacznij od niewielkich obniżeń napięcia. Nie obniżaj napięcia o więcej niż 0,1 V na raz. Po każdej zmianie dokonaj restartu i testuj stabilność komputera.

Używaj programów do testowania stabilności. Istnieje wiele aplikacji, które pozwalają sprawdzić, czy komputer jest stabilny po obniżeniu napięcia. Należą do nich Prime95, FurMark, OCCT.

Jeśli napotkasz problemy, przywróć domyślne ustawienia. W razie problemów z uruchomieniem komputera lub jego niestabilnej pracy zawsze możesz przywrócić domyślne ustawienia napięcia w BIOS-ie.

Przykładowe zastosowania undervoltingu

Laptopy:

Gaming. Undervolting laptopa gamingowego może obniżyć temperaturę CPU i GPU o kilkanaście stopni Celsjusza. To z kolei przekłada się na cichszą pracę wentylatorów, większą stabilność podczas grania i dłuższą żywotność komponentów.

Praca biurowa. Obniżenie napięcia procesora w laptopie biurowym może zmniejszyć pobór mocy o 10-15%. To oznacza dłuższy czas pracy na baterii i mniejsze zużycie energii.

Ultrabooki. Procedura ta jest szczególnie polecany w przypadku ultrabooków, które są bardzo cienkie i lekkie. Obniżenie napięcia może pomóc w obniżeniu temperatury i zmniejszeniu hałasu generowanego przez wentylatory.

Komputery stacjonarne:

Podkręcanie. Niewielkie obniżenie napięcia może być pomocne podczas podkręcania procesora lub karty graficznej. Procedura ta — jak już zauważyłem — pozwala na osiągnięcie wyższych taktowań przy zachowaniu stabilnej pracy.

Oszczędność energii. Obniżenie napięcia procesora w komputerze stacjonarnym może zmniejszyć pobór mocy o kilka watów. To może przełożyć się na realne oszczędności w dłuższej perspektywie.

Ciche komputery. Undervolting może pomóc w obniżeniu temperatury procesora i karty graficznej, co z kolei przekłada się na cichszą pracę wentylatorów. Jest to przydatne, jeśli chcemy z komputera korzystać np. w salonie, gdzie duży hałas może przeszkadzać.

Podsumowanie

Obniżenie napięć kluczowych podzespołów jest prostą i skuteczną techniką optymalizacji komputerów. Może obniżyć temperatury pracy, zmniejszyć pobór mocy, wydłużyć żywotność komponentów i zapewnić większą stabilność. Zabieg ten jest polecany zarówno średniozaawansowanym i zaawansowanym użytkownikom laptopów, jak i komputerów stacjonarnych.

Pamiętaj, aby przed rozpoczęciem procedury zapoznać się z instrukcją obsługi swojego komputera i pobrać programy do monitorowania kluczowych parametrów. Zacznij od niewielkich obniżeń napięcia i testuj stabilność komputera po każdej zmianie. Powodzenia!

Tomasz Sławiński