Sprzedawcy bardzo często reklamują instalacje fotowoltaiczne jako atrakcyjne, także z tego powodu, że nie wymagają one żadnych dodatkowych prac już po zamontowaniu. Jest to prawda, o tyle, że już zainstalowana fotowoltaika nie wymaga jakichś szczególnie zaawansowanych prac serwisowych. Konieczne są wykonywane przez specjalistów i to niezbyt częste przeglądy.
Nie mówi się jednak często o tym, że panele fotowoltaiczne do jak najwydajniejszego działania potrzebują regularnego czyszczenia. Dzieje się tak, ponieważ zabrudzona powierzchnia ogniw przyjmuje znacznie mniej światła, więc w efekcie produkuje mniej energii, niż wynosi jej nominalna moc. Mniej doświadczeni użytkownicy mogą nawet pomyśleć, że ich instalacja już się zużywa. Tymczasem odczuwany spadek mocy to jedynie efekt silnych zabrudzeń powierzchni paneli. Szacuje się, że zabrudzone panele mogą spowodować spadek produkcji energii nawet o 20-30%.
Co stanowi zagrożenie dla wydajności paneli fotowoltaicznych?
Przeszkodą w docieraniu światła do powierzchni paneli fotowoltaicznych są nie tylko zanieczyszczenia tak oczywiste, jak na przykład opadające jesienne liście, czy zalegający na panelach śnieg, ale też zabrudzenia mniej widoczne – kurz i piasek nanoszony przez wiatr, zanieczyszczenia z okolicznych kominów, spaliny samochodowe. Mocno zabrudzić panele mogą też odchody ptaków, a nawet pyłki z kwitnących drzew i kwiatów w sezonie pylenia oraz osady z kwaśnych deszczów.
Szczególnie narażone na zanieczyszczenia są instalacje zbudowane w pobliżu pól uprawnych. Zwłaszcza w trakcie żniw powstaje tam dużo niesionego przez wiatry, specyficznego pyłu, który łatwo przylega do powierzchni paneli.
Wszystko to tworzy półprzepuszczalną, a czasami w ogóle nieprzepuszczalną barierę, które ogranicza skuteczność zamontowanej na dachu instalacji. Serwis, który zajmuje się przeglądem technicznym instalacji, oczywiście go nie oczyści, gdyż nie jest to jego zadanie. To musi zrobić sam właściciel paneli.
Kiedy i jak często czyścić panele fotowoltaiczne?
Panele fotowoltaiczne należy regularnie czyścić przynajmniej raz do roku, wtedy powinna to być wczesna wiosna, kiedy z dachu i ogniw można usunąć pozostałości po zanieczyszczeniach z zimy. Jednak jeśli chcemy utrzymać optymalną moc dłużej, najlepiej uprzątać je dwa razy w roku, także jesienią. Podczas wiosennego czyszczenia paneli usuwamy zabrudzenia, które odkładały się całą zimę — resztki liści, pył i piasek. Podczas jesiennego czyszczenia usuniemy zabrudzenia z kurzu, pyłów i piasku, a także nacieki po letnich deszczach zawierających pyłki. Zanieczyszczenia osiadają najczęściej w dolnej części paneli, dlatego tam szczególnie trzeba zwrócić szczególną uwagę na ich czystość.
Prócz tego musimy co kilka dni sprawdzać, czy na panele nie spadły jakieś inne, poważniejsze zabrudzenia. Szczególnie groźne dla ogniw są na przykład ptasie odchody, gdyż mogą niszczyć ich powierzchnię i strukturę. Te należy usuwać niezwłocznie, jak tylko je zobaczymy.
Czyszczenie nie powinno odbywać się w przypadkowych porach. Najlepszy do tego jest bardzo wczesny ranek lub późny wieczór, kiedy panele są jeszcze lub już chłodne i nie produkują prądu.
Czym i jak czyścić panele fotowoltaiczne?
Panele i ogniwa fotowoltaiczne to urządzenia niezwykle delikatne, dlatego by nie wyrządzić im szkody, należy stosować się do kilku podstawowych wskazówek:
Używamy tylko dedykowanych preparatów. Wynika to z tego, że konstrukcja paneli jest dość skomplikowana i jednocześnie wrażliwa na uszkodzenia mechaniczne oraz łatwo reaguje z niektórymi substancjami chemicznymi. W sklepach można znaleźć specjalne produkty przeznaczone do czyszczenia tego typu powierzchni. Dlatego nie mogą to być zwykłe detergenty, gdyż często reagują one z pokryciem ogniw, bywa, że nawet niszczą je.
Należy się zaopatrzyć w specjalną miękką, nylonową myjkę do paneli fotowoltaicznych. Powierzchnie paneli są bardzo delikatne, dlatego szorowanie ich twardą gąbką lub jakąś inną myjką o szorstkiej powierzchni nie jest dobrym pomysłem. Nawet zwykła myjka ciśnieniowa może być zagrożeniem dla cienkiej powłoki ogniw.
Paneli nie czyścimy w momencie, gdy są nagrzane. Wynika to nie tylko z tego, że w momencie, kiedy mają wysoką temperaturę i pracują, są bardziej podatne na uszkodzenia (zetknięcie gorących paneli z zimną wodą może wywołać efekt szoku termicznego i deformację ich powierzchni). Czyszcząc je podczas pracy, odcinamy dopływ światła, zmniejszamy produkcję prądu i po prostu narażamy się na straty.
Czy panele fotowoltaiczne należy oczyszczać ze śniegu?
Zima już za nami, ale warto to wiedzieć na przyszłość. Jeżeli kąt nachylenia dachu jest większy niż 35°, w zasadzie nie ma konieczności oczyszczania paneli ze śniegu. Przy takim rozwiązaniu konstrukcyjnym śnieg powinien zsuwać się dachu i ogniw samoistnie. Jeśli kąt nachylenia będzie niższy lub dach jest płaski, może występować konieczność usuwania nadmiaru śniegu z powierzchni. Warto to jednak robić bardzo rozważnie i przede wszystkim nie szorować ostrymi przedmiotami (np. ręczną odgarniaczką do śniegu) po powierzchni samych ogniw. Wystarczy ściągnąć górną warstwę śniegu, zostawiając na panelach cienką jego pokrywę. Gdy panele się nagrzeją w ciągu dnia, śnieg się roztopi i sam z nich spłynie.
Usługa czyszczenia paneli – czy warto?
Usuwanie zanieczyszczeń z paneli fotowoltaicznych jest usługą, którą można oczywiście zlecić profesjonalnemu serwisowi. Taki zabieg czyszczenia wykorzystuje zwykle jedną z dwóch technologii — system jonowo-kationowy oraz tzw. odwróconą osmozę. Pierwsza z technik daje efekt czystości do 99,9%, druga, nieco tańsza 95-98%. Koszty profesjonalnego mycia modułów, zaczynają się od 20 do 25 zł za m².
Z usług tego typu powinni korzystać użytkownicy, którzy nie są pewni swoich umiejętności operowania na dachu. Trzeba też pamiętać, że taka ekipa sprzątająca jest znacznie lepiej przygotowana pod względem bezpieczeństwa (liny zabezpieczające, asekuracja). Wszelkie prace, zwłaszcza na stromych dachach wysokich budynków, są po prostu bardzo niebezpieczne i to też należy wziąć pod uwagę.
Użytkownicy, którzy mogą sobie pozwolić na nieco wyższy początkowy koszt zakupu paneli fotowoltaicznych, mogą też wybrać instalację posiadającą własny system czyszczący. Najczęściej jest to układ zraszaczy podłączony do zasobnika z płynem i detergentem. Wówczas w ogóle nie musimy się martwić o zabrudzenia. – zostaną one usunięte automatycznie.
Tomasz Sławiński
KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE