Zakup ekspresu do kawy może być nie lada wyzwaniem. W sklepach można znaleźć urządzenia znacznie różniące się nie tylko wyglądem i ceną, ale przede wszystkim technologią działania i bogactwem funkcji – co ma zresztą kluczowy wpływ na późniejszy smak i walory napoju.
Podział ekspresów do kawy – technologia parzenia
Występują trzy główne rodzaje ekspresów do kawy, które różnią się ze względu na sposób parzenia:
Ekspresy przelewowe – najprostszy typ ekspresów do kawy. Z ich pomocą zaparzymy napój bardzo bogaty w kofeinę, w smaku podobny do tradycyjnej kawy po turecku, czyli zmielonych ziaren bezpośrednio zalanych wrzątkiem. Dzięki filtrowi napój jest jednak pozbawiony fusów.
Ekspresy ciśnieniowe – które są najbardziej zaawansowanymi urządzeniami tego typu, w procesie parzenia wykorzystują wysokie ciśnienie, zwykle posiadają też szereg dodatkowych, bardzo przydatnych funkcji. Ekspresy ciśnieniowe występują w kilku odmianach, jako urządzenia:
- automatyczne (z wbudowanym młynkiem lub saszetkowe),
- kolbowe (półautomatyczne),
- kawiarki,
- Ekspresy „combi”, czyli kombinowane, łączące w sobie funkcje ekspresów ciśnieniowych i przelewowych.
Ekspresy przelewowe
Jak wcześniej wspomniałem, ekspresy przelewowe są najprostszym typem urządzeń do parzenia kawy. Ich budowa jest nieskomplikowana – składają się z
- pojemnika na kawę (z wbudowanym lub wymiennym filtrem),
- zbiornika na wodę z grzałką,
- dzbanka na gotową kawę,
- płytki grzejnej (która utrzymuje wysoką temperaturę już przyrządzonego napoju).
Główną zaletą ekspresów przelewowych jest ich niewygórowana cena, zwłaszcza w porównaniu z ekspresami ciśnieniowymi. Są też bardzo proste w obsłudze – wystarczy nalać wody do zbiornika, wsypać zmieloną kawę do pojemniczka i włączyć. Ważną cechą ekspresów przelewowych jest możliwość przyrządzenia większej ilości napoju za jednym razem. Zbiorniki na wodę w tych urządzeniach często mają nawet 2l pojemności, co może się przydać – na przykład w trakcie przyjęcia.
Klasyczny ekspres przelewowy
Kawa z ekspresu przelewowego jest mocna i ma charakterystyczny smak (są urządzenia pozwalające regulować moc). Duża zawartość kofeiny dla jednych jest zaletą, dla innych niekoniecznie. Co ważne, ekspresu przelewowego można też użyć do parzenia herbaty oraz ziół.
Do wad z kolei możemy zaliczyć brak możliwości parzenia kawy z mlekiem, konieczność wymiany lub mycia filtru po każdym użyciu, konieczność zaopatrzenia się w osobny młynek, gdyż kawa z ziaren zmielonych bezpośrednio przed parzeniem jest lepsza niż ta z paczki. Sam proces przygotowania kawy jest dość długi.
Ekspresy przelewowe są też zwykle pozbawione dodatkowych funkcji – przygotujemy na nich tylko jeden rodzaj kawy.
Ekspresy ciśnieniowe
Ten typ ekspresów w większości wariantów działa w oparciu o specjalną pompę która pod ciśnieniem wysyła (odpowiednio ją dozując) zagotowaną wodę do pojemnika z kawą a następnie do podstawionej u wylotu filiżanki lub szklanki. Ekspresy ciśnieniowe dzielą się na trzy główne podtypy:
Kawiarki – które są najprostszym wariantem urządzenia wykonanego w tej technologii. Niektórzy producenci nazywają je kafeterkami. Z pomocą kawiarki (parzącej kawę pod niskim ciśnieniem) otrzymamy napój w stylu włoskim, o wyrazistym, lekko kwaskowym smaku. W sklepach prócz urządzeń wyposażonych we własny panel sterowania i grzałkę, znajdziemy też bardzo tanie (za mniej niż 50 zł) kawiarki przeznaczone do podgrzewania na tradycyjnej kuchni lub płycie grzejnej.
Kawiarka Bugatti
Tradycyjna kawiarka składa się z charakterystycznego dzbanka z rączką, umieszczonego pod nim zbiornika na wodę, a między nimi umieszcza się sitko na kawę. W czasie gry podgrzewany wodę (niezależnie czy na kuchence, czy dzięki wbudowanemu ogrzewaczowi), paruje ona i tworzy ciśnienie, które przetłacza wodę (przez sitko z kawą) do górnego naczynia.
Zaletą kawiarek jest niska cena i praktyczny brak kosztów konserwacji. Główną wadą jest za to pracochłonność przygotowywania napoju (urządzenie składa się z 3 części, które trzeba zestawić), długość przygotowywania zależy od wielkości urządzenia. 250 ml kawy zagotujemy zwykle w ok. 15 minut.
Ekspresy kolbowe (dźwigniowe, półautomatyczne) – to doskonały wybór dla osób, które z jednej strony nie zamierzają wydać za dużo, a jednocześnie chciałyby w jak najszerszym zakresie wykorzystać zalety ekspresów ciśnieniowych. Mają one bardzo charakterystyczny wygląd – dzięki specjalnej kolbie (wygląda jak spora dźwignia), na końcu której znajduje się pojemnik na zmieloną kawę i sitko. Są modele, w których do owego pojemnika zamiast świeżo zmielonej lub paczkowanej kawy można włożyć kawę w specjalnej tabletce (system E.S.E).
Cisnieniowy ekspres kolbowy
Ekspresy kolbowe są bardzo lubiane przez kawoszy, którzy preferują samodzielnie przyrządzać swój ulubiony napój – mielić świeże ziarna, dozować odpowiednią ilość kawy i dodatków. W odróżnieniu od kawiarek czy ekspresów przepływowych, większość urządzeń kolbowych jest wyposażona w mechaniczną dyszę do spieniania mleka, co otwiera możliwość przygotowywania na nich pysznych kaw z mleczną domieszką, np. latte lub cappuccino.
Zaletą ekspresów kolbowych jest przede wszystkim jakość napoju, który można w nich przyrządzić. Nie bez powodu większość profesjonalnych kawiarni używa właśnie urządzeń o takiej konstrukcji. Atutem jest też cena – zwykle nadal niższa niż ekspresów w pełni automatycznych.
Do wad ekspresów półautomatycznych należy konieczność mycia sitka po każdym użyciu, kawę nie wystarczy wsypać do pojemnika przy kolbie, należy ją jeszcze odpowiednio ubić (najlepszy będzie do tego dedykowany temper), a to wymaga nie lada wprawy. Źle ubita – za mocno lub za słabo kawa będzie po prostu gorsza w smaku.
Ekspresy automatyczne - technicznie najbardziej zaawansowane, są jednocześnie najwygodniejsze w użyciu. W sklepach znajdziemy trzy główne rodzaje tych ekspresów:
- z wbudowanym młynkiem do kawy,
- saszetkowe,
- kapsułkowe.
Ekspres z wbudowanym młynkiem to szczyt kawowych możliwości. Z jego pomocą bez wysiłku i specjalnych umiejętności zaparzymy smaczną kawę, najlepiej ze świeżo mielonych ziaren (choć w sprzedaży znajdziemy też modele z pojemnikiem na kawę już zmieloną).
Jest to też sprzęt, który oferuje najwięcej funkcji – dzięki niemu przygotujemy wiele rodzajów kaw, często za pomocą jednego przycisku. Większość tego typu ekspresów posiada wbudowane spieniacze do mleka (mechaniczne lub lepszy system Cappuccinatore, dzięki któremu ekspres może zasysać mleko wprost z kartonu), możliwość zastosowania filtrów do wody które nie tylko bardzo poprawiają smak napojów, ale też chronią sam ekspres przed kamieniem i zanieczyszczeniami, a także przepływowe ogrzewacze wody, które dbają o to, byśmy nie przepłacili za energię elektryczną (działają tylko w trakcie zaparzania kawy, podczas przepływu płynu).
Ekspres ciśnieniowy automatyczny
Samo urządzenie jest zwykle bardzo proste w obsłudze. Sterowanie odbywa się najczęściej poprzez panel LCD, na którym wybieramy kilka podstawowych parametrów lub po prostu wskazujemy konkretną pozycję w „menu”. Jeśli chcemy sami doprecyzować skład napoju, zwykle mamy możliwość ustawienia:
- stopnia dokładności zmielenia ziaren,
- mocy kawy,
- objętości jednej porcji napoju.
Często jest też możliwość zapamiętania własnych receptur, co umożliwia ich odtworzenie później. W sprzedaży są też ekspresy posiadające wbudowany pojemnik na mleko, co praktycznie automatyzuje przygotowanie napoju od początku do końca.
Główną zaletą automatycznych ekspresów jest ich szybkość działania i wszechstronność: możliwość przygotowywania praktycznie całkowicie różnych rodzajów kawy jeden po drugim. Wbudowany młynek zapewnia nam to, że zawsze możemy pić kawę najwyższej jakości, ze świeżo mielonych ziaren. Dużą zaletą ekspresów ciśnieniowych jest to, iż w sklepach można kupić sprzęt tego typu przeznaczony do zabudowy.
Do wad tego typu ekspresów należą wysokie koszty zakupu – ceny startują zwykle od ok. 1000-1500 zł. Są to urządzenia o dość dużych gabarytach i wymagają dostępu – w końcu trzeba je uzupełniać wodą, kawą i mlekiem. Ekspresy takie (jak zresztą wszystkie pozostałe) wymagają systematycznej konserwacji i utrzymania w czystości.
Ekspresy kapsułkowe
To rodzaj ekspresów ciśnieniowych, przeznaczonych dla użytkowników, którzy chcieliby mieć dostęp do różnych rodzajów kawy, ale nie mają za dużo czasu na jej przygotowanie. Zamiast ziaren kawy, do zasobnika w ekspresie wkładamy specjalne kapsułki (zwykle muszą to być produkty dedykowane dla konkretnego producenta lub modelu ekspresu).
Tańsze modele tych ekspresów nie mają spieniaczy do mleka, są jednak w sklepach kapsułki z mlekiem w proszku, z których można przygotować najróżniejsze rodzaje kawy białej. Podstawowym rodzajem kawy jaki przygotowują urządzenia tego typu jest espresso.
Ekspres kapsułkowy
Główna zaletą tego typu ekspresów jest prostota obsługi – większa niż w jakimkolwiek innym urządzeniu. Koszt zakupu niższy niż w przypadku ekspresów z wbudowanym młynkiem, zwykle bardzo ciekawy, często futurystyczny design, oraz niezwykle bogaty wybór smaków dostępnych w sprzedaży. Przy okazji warto pamiętać, ze w saszetkach do tego typu ekspresów znajdziemy też różne rodzaje herbat oraz np. czekoladę.
Do wad należy dość wysoka cena samych kapsułek, koneserzy kawy zarzucają że napój zaparzony w takim urządzeniu smakowo jest dość daleki od ideału z ekspresu kolbowego. Jest to jednak kwestia osobistych upodobań – faktem jest, że nie mamy tu do czynienia z ziarnem świeżo zmielonym, co dla niektórych może być wadą.
Ekspresy saszetkowe
W sposobie obsługi bardzo przypominają te kapsułkowe. Są bardzo proste w użytkowaniu, nie wymagają szczególnych, poza podstawowymi zabiegów konserwacyjnych. Zamiast kapsułek wymagają specjalnych saszetek z hermetycznie zapakowaną, zmieloną kawą. Wyróżniają je niewielkie rozmiary.
Na jakie funkcje dodatkowe i parametry zwrócić uwagę przy zakupie ekspresu?
samooczyszczenie – niektóre ekspresy nie wymagają czyszczenia za każdym razem po użyciu, trzeba jednak pamiętać, że osobistej konserwacji raz na jakiś czas nie unikniemy także i w nich,
system E.S.E – do ekspresów kolbowych, dzięki któremu zamiast samodzielnie komponować kawę, możemy kupić gotową tabletkę z już przygotowaną recepturą smakową,
programator z opcją czasową – przyda się jeśli np. chcemy, by gotowa kawa czekała na nas w kuchni zaraz po przebudzeniu,
filtr do wody (wbudowany lub przynajmniej ekspres z opcją montażu) – zapewnia znacznie lepsze walory smakowe kawy oraz większą trwałość urządzenia,
regulacja mocy kawy – przyda się jeśli będziemy mieli ochotę na słabszy bądź bogatszy w kofeinę napój,
system Aroma Whirl Plus – funkcja, która dzięki wymuszeniu obiegu pary nadaje kawie intensywny aromat,
spieniacz do mleka – osoby, które lubią kawę z mlekiem (i charakterystyczną pianką) nie powinny nawet brać pod uwagę zakupu ekspresu bez tej funkcji,
moc – im wyższa, tym lepiej (im wyższa moc tym szybsze parzenie kawy),
ciśnienie – w ekspresach niskociśnieniowych do 9 barów, w wysokociśnieniowych min. 10 barów. Te drugie są zwykle lepsze (np. eliminują z naparu kwasy niekorzystnie oddziałujące na nasz organizm, umożliwiają spienianie napoju, są szybsze).
Tomasz Sławiński
KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE