Wtorek , 19 Marzec 2024

Podpis elektroniczny, profil zaufany. Czym się różnią i gdzie je wykorzystać - poradnik

   17.06.2021
Każdy kto kiedykolwiek musiał załatwiać kwestie urzędowe wie, że stanie w długich kolejkach to nerwy i strata cennego czasu. Tymczasem coraz więcej spraw można załatwić z domu, używając komputera, Internetu, podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego. Bez kolejek i stresu. Co trzeba wiedzieć o podpisie elektronicznym – wyjaśniamy.
Załatwianie spraw urzędowych z domu ułatwia życie

Choć sama instytucja podpisu elektronicznego istnieje w Polsce od kilkunastu lat, to w pierwszym okresie nie byÅ‚ on – ze wzglÄ™du na dość skomplikowanÄ… procedurÄ™ uzyskania (a także wysokie koszty wersji kwalifikowanej) popularny wÅ›ród zwykÅ‚ych użytkowników. WdrażaÅ‚y go wiÄ™ksze firmy i instytucje, natomiast prawdziwy przeÅ‚om w stosowaniu cyfrowych podpisów przyszedÅ‚ dopiero po 2016 roku, kiedy wprowadzono możliwość utworzenia profilu zaufanego za poÅ›rednictwem bakowoÅ›ci elektronicznej (Alior Bank, PKO BP, ING BÅš, Millennium, mBank oraz Pekao) oraz internetowej platformy Poczty Polskiej – Envelo, czyli caÅ‚kowicie bez wychodzenia z domu.

Profil zaufany - banki

Banki przez platformy internetowe których można utworzyć profil zaufany 

WczeÅ›niej zaÅ‚ożenie profilu zaufanego, który jest alternatywÄ… dla podpisu kwalifikowanego w internetowych serwisach administracji publicznej wymagaÅ‚o osobistego potwierdzenia z dokumentem tożsamoÅ›ci w urzÄ™dzie lub punkcie potwierdzajÄ…cym, co dla wielu osób nadal byÅ‚o barierÄ… nie do pokonania. Teraz caÅ‚Ä… procedurÄ™ rejestracyjnÄ… można wykonać w kilka minut.

Czym jest podpis cyfrowy?

DziÅ› bardzo wiele kwestii, z którymi jeszcze kilka lat temu musielibyÅ›my udawać siÄ™ do urzÄ™du można szybko zaÅ‚atwić przez Internet. WiÄ™kszość spraw administracyjnych wymaga jednak zÅ‚ożenia podpisu, co przy dziaÅ‚aniu na odlegÅ‚ość byÅ‚oby problematyczne. Jednak paÅ„stwo, by to umożliwić a przy okazji zapewnić takim czynnoÅ›ciom bezpieczeÅ„stwo, na przykÅ‚ad dla pewnoÅ›ci, że nikt siÄ™ pod nas nie podszywa wprowadziÅ‚o różne formy podpisów cyfrowych.

Kwalifikowany podpis elektroniczny, który jest najbardziej zaawansowanym rodzajem podpisu cyfrowego. W zasadzie w peÅ‚ni zastÄ™puje nasz osobisty, odrÄ™czny podpis i dziÄ™ki niemu możemy zdalnie zaÅ‚atwiać wiÄ™kszość spraw urzÄ™dowych w systemie ePUAP i innych cyfrowych platformach rzÄ…dowych, ale przede wszystkim:

  • zarejestrować dziaÅ‚alność gospodarczÄ…
  • zawierać kontrakty i umowy biznesowe
  • podpisywać faktury elektroniczne
  • zawierać wiążące umowy handlowe
  • skÅ‚adać oferty w przetargach
  • skÅ‚adać e-deklaracje podatkowe
  • używać w kontaktach z KRS, GIODO, CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o DziaÅ‚alnoÅ›ci Gospodarczej)
  • skÅ‚adać wnioski patentowe
  • podpisywać pisma procesowe w postÄ™powaniu upominawczym
  • podpisywać inne dokumenty (np. te przygotowywane w pakiecie biurowym i zaÅ‚Ä…czane do e-maili, dokumenty w formacie PDF)

Kwalifikowany podpis elektroniczny wymaga jednak posiadania specjalistycznego sprzÄ™tu i oprogramowania, do jego skÅ‚adania. UrzÄ…dzenia te, wraz z certyfikatami dostarczajÄ… podmioty komercyjne (certyfikowane przez Ministerstwo Cyfryzacji) i trzeba za nie zapÅ‚acić. Zwykle majÄ… postać tokenów USB lub czytników specjalnych kart. Przy podpisywaniu dokumentów podajemy np. PIN. Ważność podpisu kwalifikowanego to rok lub dwa lata. Można go przedÅ‚użyć za opÅ‚atÄ… (niższÄ… niż w przypadku zakÅ‚adania).

Cena takiego zestawu zależy od kilku czynników – dÅ‚ugoÅ›ci trwania umowy na jakÄ… siÄ™ zdecydujemy, technologii użytej do każdorazowego potwierdzania podpisu. Zwykle koszt takiej usÅ‚ugi oscyluje wokóÅ‚ kilkuset zÅ‚otych rocznie. W przypadku dziaÅ‚alnoÅ›ci biznesowej taki wydatek szybko zwraca siÄ™ z nawiÄ…zkÄ…, natomiast jeÅ›li chodzi o zwykÅ‚ych użytkowników (zwÅ‚aszcza takich, którzy nie prowadzÄ… dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej) zdecydowanie lepszym rozwiÄ…zaniem jest profil zaufany.

ePUAP

To tylko niektóre z wielu spraw, które można zaÅ‚atwić przez internet bez wychodzenia z domu dziÄ™ki ePUAP

Zdobycie podpisu kwalifikowanego wymaga osobistego stawiennictwa o podmiotu dostarczającego usługę i potwierdzenia tożsamości za pomocą dowodu osobistego lub paszportu.

Wszystkie systemy kwalifikowanych podpisów elektronicznych podlegajÄ… szczegóÅ‚owej i wnikliwej certyfikacji wynikajÄ…cej z regulujÄ…cych to przepisów prawa. Lista dostawców speÅ‚niajÄ…cych kryteria bezpieczeÅ„stwa znajduje siÄ™ w witrynie Narodowego Centrum Certyfikacji. 

Profil zaufany, to z kolei nieco uszczuplona wzglÄ™dem podpisu kwalifikowanego platforma do potwierdzania tożsamoÅ›ci. SÅ‚uży wyÅ‚Ä…cznie do kontaktów on-line z urzÄ™dami paÅ„stwowymi, chociażby ePUAP, obywatel.gov.pl, PUE ZUS, praca.gov.pl, podatki.gov.pl. Podstawowe cechy profilu zaufanego:

  • jest bezpÅ‚atny,
  • jest ważny 3 lata, z możliwoÅ›ciÄ… przedÅ‚użania ważnoÅ›ci bez opÅ‚at,
  • można go zaÅ‚ożyć bez wychodzenia z domu, przez system bankowoÅ›ci internetowej jednego z banków uczestniczÄ…cych w projekcie,
  • można nim podpisywać wnioski o wpis do KRS,
  • autoryzować wnioski których adresatem jest Centralna Ewidencja i Informacja o DziaÅ‚alnoÅ›ci Gospodarczej (zmiana nazwy, adresu firmy a także zawieszenie i zamkniÄ™cie dziaÅ‚alnoÅ›ci),
  • można go wykorzystać w kontaktach z urzÄ™dami skarbowymi, gdzie pozwala miÄ™dzy innymi podejrzeć e-deklaracje podatkowe, podpisać i zÅ‚ożyć deklaracje: PIT-WZ, PIT-OP, PIT-37, PIT-38, JPK_VAT, a nawet zarejestrować kasÄ™ fiskalnÄ…,
  • dziÄ™ki niemu zaÅ‚atwimy szereg spraw w ZUS, chociażby podpisać wniosek o otrzymanie zaÅ›wiadczenia o niezaleganiu w opÅ‚acaniu skÅ‚adek, zgÅ‚osić i wykreÅ›lić osoby ubezpieczone, wyznaczyć peÅ‚nomocnika w zakresie kontaktów z ZUS, sprawdzić salda wÅ‚asnych kont a także umówić siÄ™ na klasycznÄ… wizytÄ™ w oddziale ZakÅ‚adu.

Tak jak wspomniaÅ‚em wczeÅ›niej dziÄ™ki profilowi zaufanemu możemy zaÅ‚atwić wiele spraw urzÄ™dowych bez wychodzenia z domu – co ważne system dziaÅ‚a 24h na dobÄ™, nie jesteÅ›my wiÄ™c ograniczeni godzinami pracy instytucji.

Profil zaufany najlepiej zaÅ‚ożyć na tej stronie - najprostszym i najszybszym sposobem jest wykorzystanie do tego bankowoÅ›ci internetowej, gdyż wówczas caÅ‚Ä… procedurÄ™ można ukoÅ„czyć w najkrótszym czasie i bez wychodzenia z domu. Od 17 czerwca 2021 można też zaÅ‚ożyć profil zaufany z pomocÄ… wideorozmowy z urzÄ™dnikiem, wówczas trzeba mieć odpowiedni sprzÄ™t (komputer + kamera z mikrofonem) pozwalajÄ…cy na jej odbycie. Dotychczas profile zaufane zakÅ‚adane w ten sposób miaÅ‚y ograniczonÄ… do 3 miesiÄ™cy ważność.

Kto może utworzyć profil zaufany?

Użytkownikiem profilu zaufanego może być każda peÅ‚noletnia osoba fizyczna posiadajÄ…ca peÅ‚nÄ… albo ograniczonÄ… zdolność do czynnoÅ›ci prawnych i ma nadany numer PESEL. Oznacza to, że profil zaufany mogÄ… posiadać także osoby maÅ‚oletnie, czyli takie, które ukoÅ„czyÅ‚y 13 lat pod warunkiem, że majÄ… możliwość jego potwierdzenia.

Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej

MówiÄ…c o podpisach elektronicznych i profilu zaufanym nie można nie wspomnieć o podstawowej platformie, na której posiadany już podpis/certyfikat można wykorzystać. Jest to ePUAP, czyli Elektroniczna Platforma UsÅ‚ug Administracji Publicznej. To rozbudowany rzÄ…dowy portal, w ramach którego można bez wychodzenia z domu, o każdej porze dnia i nocy zaÅ‚atwić wiele spraw na różnych poziomach administracji (zarówno lokalnej jak i centralnej). DziÄ™ki ePUAP zaÅ‚atwimy:

  • zÅ‚ożymy wniosek o dowód dla siebie lub dziecka
  • zgÅ‚osimy utratÄ™ lub zniszczenie dowodu, prawa jazdy
  • zawiadomimy o sprzedaży samochodu
  • dopiszemy siÄ™ do spisu wyborców
  • uzyskamy odpisy aktów: małżeÅ„stwa, urodzenia, zgonu lub innych dokumentów
  • zgÅ‚osimy urodzenie dziecka
  • sprawdzimy, czy pracodawca nas ubezpieczyÅ‚ i jakÄ… dostaniemy emeryturÄ™
  • przejrzymy swoje zwolnienia lekarskie i skÅ‚adki
  • odbierzemy przed wyjazdem za granicÄ™ kartÄ™ EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego)
  • sprawdzimy swoje rozliczenia podatkowe
  • zgÅ‚osimy spadek lub darowiznÄ™
  • pobierzemy zaÅ›wiadczenie o niekaralnoÅ›ci
  • zarejestrujemy siÄ™ jako osoba bezrobotna i zapiszemy siÄ™ na szkolenia
  • sprawdzimy swoje dane i dokumenty w rejestrze PESEL
  • zarejestrujemy dziaÅ‚alność gospodarczÄ…
  • zÅ‚ożymy wniosek o KartÄ™ Dużej Rodziny
  • wyÅ›lemy pismo ogólne w dowolnej innej sprawie, gdy nie ma formularza do zaÅ‚atwienia konkretnego problemu

Korzystanie z ePUAP jest bezpÅ‚atne, a co najważniejsze każda wysyÅ‚ka i odbiór pisma przez tÄ™ platformÄ™ ma urzÄ™dowe poÅ›wiadczenie odbioru (UPO), które jest tak samo ważne jak pocztowe awizo. By korzystać z tego systemu, należy zaÅ‚ożyć w nim konto, w tym celu należy:

  • wejść na stronÄ™ ePuap,
  • kliknąć na „Zarejestruj siÄ™”,
  • wypeÅ‚nić krótki formularz,
  • jeÅ›li podasz w nim PESEL – automatycznie zÅ‚ożysz wniosek o profil zaufany, który należy potwierdzić,
  • na koniec zalogować siÄ™ na zaÅ‚ożone już konto.

Obywatel.gov.pl

To nieco uproszczony serwis zakresem funkcji przypominający ePuap. Także i tu z pomocą profilu zaufanego każdy obywatel ma dostęp do usług publicznych on-line.

Obywatel.gov.pl

Internetowe Konto Pacjenta

Kolejnym ważnym narzÄ™dziem, które można wykorzystać z pomocÄ… profilu zaufanego jest Internetowe Konto Pacjenta (IKP). Jest to przydatne narzÄ™dzie w systemie ochrony zdrowia, które ma uÅ‚atwić pacjentom wygodne korzystanie z usÅ‚ug cyfrowych i uporzÄ…dkować rozproszone dotÄ…d informacje medyczne o naszym stanie zdrowia w jednym miejscu. To bezpÅ‚atne konto ma każdy, kto ma PESEL. Wystarczy siÄ™ tylko zalogować za pomocÄ… profilu zaufanego. Internetowe Konto Pacjenta udostÄ™pnia informacje o przeszÅ‚ym, aktualnym lub planowanym leczeniu i pozwala zaÅ‚atwić szereg spraw bez koniecznoÅ›ci wizyty w przychodni lub poradni.

Internetowe Konto Pacjenta

Dzięki IKP każdy użytkownik może:

  • zobaczyć e-receptÄ™ wystawionÄ… przez lekarza, pielÄ™gniarkÄ™ lub poÅ‚ożnÄ… — zarówno po wizycie, jak i po konsultacji przez telefon — bez koniecznoÅ›ci odbierania jej osobiÅ›cie w przychodni,
  • otrzymywać e-mailem lub SMS-em powiadomienia o przepisanych e-receptach i e-skierowaniach — by móc realizować e-recepty i e-skierowania,
  • sprawdzić i pobrać otrzymane e-recepty e-skierowania,
  • upoważnić bliskÄ… osobÄ™ do dostÄ™pu do danych, zaÅ‚atwiania spraw w naszyn imieniu (np. do odbioru e-recepty),
  • dowiedzieć siÄ™, gdzie możesz siÄ™ leczyć,
  • wyrazić zgodÄ™ na okreÅ›lone Å›wiadczenia zdrowotne, np. inwazyjne zabiegi chirurgiczne,
  • wybrać lub zmienić lekarza, pielÄ™gniarkÄ™ i/lub poÅ‚ożnÄ… podstawowej opieki zdrowotnej,
  • udostÄ™pnić placówce medycznej lub pracownikowi medycznemu swoje e-recepty i e-skierowania, a aptece lub punktowi aptecznemu e-recepty i informacje o lekach wykupionych na receptÄ™,
  • zÅ‚ożyć wniosek o wydanie EKUZ – Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Tomasz Sławiński

To też Cię zainteresuje

KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE

Najczęściej czytane