PiÄ…tek , 29 Marzec 2024

Mity na temat kuchenek mikrofalowych

   30.06.2023
Po wakacyjnym grillu zostaje zwykle sporo jedzenia, które — by się nie zmarnowało — najłatwiej odgrzać w kuchence mikrofalowej. Tymczasem w internecie regularnie wraca dyskusja na temat szkodliwości podgrzewania posiłków w kuchenkach mikrofalowych. Pojawiają się, chociażby spekulacje, że potrawy podgrzane za pomocą mikrofal są groźne dla naszego zdrowia, a w najlepszym razie pozbawione walorów odżywczych i smakowych. Czy te zarzuty są słuszne? Postanowiliśmy sprawdzić.
Czy podgrzewanie jedzenia w "mikrofali" jest szkodliwe? Fot. Unsplash

By rozstrzygnąć spór dotyczÄ…cy wpÅ‚ywu kuchenek mikrofalowych na nasze zdrowie, warto poznać podstawowÄ… zasadÄ… dziaÅ‚ania tego urzÄ…dzenia. Jak siÄ™ okazuje, technologia ta zostaÅ‚a odkryta już dawno temu (w 1945 roku) i jak czÄ™sto w projektach inżynierskich bywa – staÅ‚o siÄ™ to zupeÅ‚nie przypadkowo. DokonaÅ‚ tego amerykaÅ„ski wynalazca Percy Spencer podczas badaÅ„ nad wytwarzaniem fal elektromagnetycznych do pracy… radaru.

NieosÅ‚oniÄ™ty i dziaÅ‚ajÄ…cy magnetron (sztuczne źródÅ‚o mikrofal) doprowadziÅ‚ wówczas do podgrzania i roztopienia znajdujÄ…cego siÄ™ w kieszeni badacza czekoladowego batonika. Spencer, samouk, który nie ukoÅ„czyÅ‚ nawet szkoÅ‚y podstawowej, od razu skojarzyÅ‚ ten fakt z dziaÅ‚aniem testowanego radaru i postanowiÅ‚ sprawdzić, jak urzÄ…dzenie bÄ™dzie oddziaÅ‚ywać także i na inne produkty spożywcze. Prototyp pierwszej komercyjnej kuchenki mikrofalowej powstaÅ‚ jeszcze w 1947 roku i ważyÅ‚ ok. 300 kg.

Zasada działania kuchenki mikrofalowej

Zasada dziaÅ‚ania wszystkich kuchenek mikrofalowych jest niezwykle prosta. Emitowane przez magnetron kuchenki mikrofale wprawiajÄ… czÄ…steczki wody znajdujÄ…ce siÄ™ w nagrzewanym produkcie spożywczym w intensywne drgania. Energia owych drgajÄ…cych czÄ…steczek wody w wyniku silnego tÅ‚umienia drgaÅ„ rozprasza siÄ™ i jest przekazywana czÄ…steczkom podgrzewanego produktu – w efekcie szybko roÅ›nie temperatura caÅ‚oÅ›ci.

To zresztÄ… przy okazji tÅ‚umaczy także, dlaczego tak sÅ‚abo w kuchenkach mikrofalowych podgrzewane sÄ… produkty zawierajÄ…ce znikome iloÅ›ci wody – to bowiem wÅ‚aÅ›nie bezpoÅ›rednio na wodÄ™ zawartÄ… w produktach spożywczych oddziaÅ‚ujÄ… fale odpowiedzialne za zwiÄ™kszanie temperatury.

Magnetron

Magnetron — serce każdej kuchenki mikrofalowej, to tu wytwarzane sÄ… mikrofale. Fot. Wikimedia

Najważniejsze mity dotyczÄ…ce mikrofalówek

Mikrofale mają szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka

O ile rzeczywiÅ›cie można powiedzieć, że mikrofale mogÅ‚yby mieć negatywny wpÅ‚yw na zdrowie czÅ‚owieka, gdyby siÄ™ z nimi zetknÄ…Å‚, to z pewnoÅ›ciÄ… urzÄ…dzeniem, które to umożliwia, nie jest kuchenka mikrofalowa. Dlaczego? Przede wszystkim mikrofale sÄ… emitowane wyÅ‚Ä…cznie w trakcie pracy magnetronu kuchenki mikrofalowej, Nie „odkÅ‚adajÄ…” siÄ™ one w pożywieniu, które jest za pomocÄ… takiej kuchenki przetwarzane.

Tymczasem każda kuchenka mikrofalowa posiada wewnÄ…trz obudowy specjalnÄ… osÅ‚onÄ™ (siatkÄ™), uniemożliwiajÄ…cÄ… przedostawanie siÄ™ mikrofal na zewnÄ…trz. Wszystkie dostÄ™pne obecnie w sklepach urzÄ…dzenia posiadajÄ… też blokadÄ™ bezpieczeÅ„stwa, która wyÅ‚Ä…cza mechaniczne źródÅ‚o promieniowania w momencie (nawet przypadkowego) otwarcia drzwiczek. Potencjalnie niebezpieczne mogÅ‚oby być jedynie użytkowanie kuchenki bez takiej osÅ‚ony lub na przykÅ‚ad momencie, gdy drzwiczki wyraźnie siÄ™ poluzujÄ… (pojawi siÄ™ szpara). Przy prawidÅ‚owym korzystaniu z urzÄ…dzenia nie ma możliwoÅ›ci wystÄ…pienia poparzenia, ZwÅ‚aszcza żeby zatrzymać przepÅ‚yw mikrofal, potrzeba naprawdÄ™ niewiele.

Jedzenie z kuchenki mikrofalowej jest ubogie w składniki odżywcze

To jeden z najpowszechniejszych mitów dotyczÄ…cych kuchenek mikrofalowych. Panuje przekonanie, że mikrofale oddziaÅ‚ujÄ…c na pokarmy, caÅ‚kowicie wyjawiajÄ… je ze skÅ‚adników odżywczych i mikroelementów.

Tymczasem fakty sÄ… takie, że każda obróbka termiczna pozbawia jedzenie części wartoÅ›ci odżywczych. Niezależnie od tego, czy podgrzewamy pokarm w kuchence mikrofalowej w piekarniku, czy na patelni, wysoka temperatura niszczy niektóre wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci odżywcze tego, co jemy. Mikrofale nie oddziaÅ‚ujÄ… na przygotowywane pokarmy w żaden „cudowny” sposób. Jest to prosty proces fizyczny wyniku, którego jedzenie jest po prostu podgrzewane – i nic wiÄ™cej. Nie dochodzi do żadnego skażenia, ani zatrucia, a mikrofale to nie to samo co promieniowanie radioaktywne z elektrowni atomowych.

Jedzenie z kuchenek mikrofalowych jest gorsze w smaku od przyrzÄ…dzonego tradycyjnie

To krzywdzÄ…cy mit, do którego my jako użytkownicy kuchenek i mikrofalowych trochÄ™ sami siÄ™ przyczyniliÅ›my. To powszechnie mniemanie wynika po prostu z tego, że wiÄ™kszość osób kuchenek mikrofalowych używa jedynie do wtórnego podgrzewania dużo wczeÅ›niej przygotowanego jedzenia, zwÅ‚aszcza niezdrowych fastfoodów lub gotowych daÅ„ z supermarketów, których wartoÅ›ci smakowe stojÄ… na niskim poziomie już od samego poczÄ…tku. U podstaw zwykle kiepskich efektów korzystania z kuchenki mikrofalowej leży też niedostosowanie temperatury i czasu podgrzewania do rodzaju przyrzÄ…dzanej potrawy.

By jedzenie z kuchenki mikrofalowej byÅ‚o możliwie najsmaczniejsze, warto przy zakupie sprawdzić, jakie ma dodatkowe funkcje i możliwoÅ›ci w tym zakresie. JednÄ… z najbardziej przydatnych możliwoÅ›ci jest „crisp”, czyli takie przyrzÄ…dzanie potraw by byÅ‚y chrupiÄ…ce i delikatne.

Jest też wiele potraw, których po prostu nie należy w ogóle powtórnie podgrzewać (nie tylko w kuchenkach mikrofalowych). Należą do nich te zawierajÄ…ce ryż, szpinak, seler, olej lniany, z winogron i awokado, ziemniaki, jajka, grzyby i buraki.

Kuchenki mikrofalowe mają mało funkcji

Ten punkt Å‚Ä…czy siÄ™ z poprzednim. Ponieważ używamy kuchenek mikrofalowych gÅ‚ównie do podgrzewania „wczorajszych” potraw, wydaje nam siÄ™, że nic wiÄ™cej nie potrafiÄ…. Nic bardziej mylnego.

W kuchenkach mikrofalowych można zagotować bardzo wiele różnych Å›wieżych potraw, a nawet upiec ciasto czy przygotować jogurt. Producenci tych urzÄ…dzeÅ„ caÅ‚y czas dodajÄ… nowe funkcje. JednÄ… z ostatnio najbardziej popularnych jest zdrowe gotowanie na parze. Potrafi to w zasadzie każda kuchenka mikrofalowa, jednak by zrobić to dobrze, potrzebne jest specjalne (najczęściej szklane) naczynie z podwójnym dnem. Na spód takiego naczynia wlewamy wodÄ™, na drugie dno, które ma najczęściej formÄ™ grubego sita, ukÅ‚adamy natomiast warzywa lub inne produkty, które chcemy zagotować. Podgrzana mikrofalami woda zmienia siÄ™ w parÄ™ wodnÄ… i doskonale ogrzewa potrawÄ™.

Prawie wszystkie dostÄ™pne obecnie w sklepach kuchenki mikrofalowe posiadajÄ… bardzo bogate menu i dziesiÄ…tki różnych możliwoÅ›ci zastosowaÅ„. Możemy w nich zresztÄ… przygotować także rzeczy o, których zwykle w ogóle byÅ›my nie pomyÅ›leli, na przykÅ‚ad zasuszyć zioÅ‚a. Wystarczy po prostu czytać instrukcje obsÅ‚ugi. Zwykle znajdziemy tam dziesiÄ…tki różnych możliwych (i ciekawych) zastosowaÅ„ tych urzÄ…dzeÅ„.

Kuchenki mikrofalowe zajmujÄ… cenne miejsce w kuchni

Do niedawna tak rzeczywiście było, ponieważ choć obecnie kuchenki są już znacznie bardziej kompaktowe niż w momencie, kiedy je wynaleziono, cały czas jednak potrzebują osobnego miejsca w kuchni, najczęściej zajmując cenny blat.

Na szczęście coraz częściej pojawiajÄ… siÄ™ zupeÅ‚nie nowe rozwiÄ…zania funkcjonalne w postaci kuchenek mikrofalowych zintegrowanych w piekarniku. Taka kuchenka w ogóle nie potrzebuje osobnego miejsca, a zwykle oferuje peÅ‚niÄ™ możliwoÅ›ci i funkcji tej klasycznej.

Pierwsza kuchenka mikrofalowa

Pierwsze kuchenki mikrofalowe byÅ‚y wiÄ™ksze od dzisiejszych lodówek. Fot. Wikimedia

Podsumowanie

Dotychczas nie pojawiÅ‚y siÄ™ żadne przekonujÄ…ce badania naukowe, które twierdziÅ‚yby, że używanie kuchenek mikrofalowych jest szkodliwe dla zdrowia. Niestety popularne jest wciąż przekonanie, że jedzenie przygotowywane za pomocÄ… tego typu urzÄ…dzeÅ„ jest gorsze w smaku niż to przyrzÄ…dzone tradycyjne. Może siÄ™ nam tak wydawać, ponieważ rzadko kiedy pomocÄ… kuchenek mikrofalowych przygotowujemy Å›wieże potrawy, częściej używamy ich tylko do ogrzewania, co już samo w sobie niejako z zaÅ‚ożenia psuje koÅ„cowy efekt.

Warto sobie zadać pytanie, co bardziej niekorzystnie oddziaÅ‚uje na nasze zdrowie: podgrzanie potrawy za pomocÄ… wibrujÄ…cych czÄ…steczek wody, jak ma to miejsce w kuchenkach mikrofalowych, czy na przykÅ‚ad obróbka termiczna na gorÄ…cym i kalorycznym tÅ‚uszczu…

Tomasz Sławiński

To też Cię zainteresuje

KOMENTARZE (0) SKOMENTUJ ZOBACZ WSZYSTKIE

Najczęściej czytane